|
|
|
| Товарные рынки | ||
| BID | ASK | |
| Brent | 0.00 | 0.00 |
| Лайт | 0.00 | 0.00 |
Соңғы жылдары энергетика саласында түрлі жоспарлар жасалғанымен, олардың көбісі болашақты нақты әрі түсінікті сипаттай алмады. Алайда бұл жолғы стратегия айтарлықтай өзгеше: ұрандарсыз, нақты сандармен, құбырдың қайда тартылатыны анық айтылып, ең бастысы – мұның қарапайым халық үшін неге маңызды екені түсіндірілді, - деп хабарлайды Dauletten.kz.
Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов Үкімет отырысында және кейінгі брифингте осы мәселелерді ашық талқылап, энергетика саласындағы күрделі жағдайды қарапайым тілмен түсіндіруге тырысты.
Газдандыру және “Әлеуметтік әмиян” жобасы
Министрдің айтуынша, бүгінде елдегі газбен қамту деңгейі 62,4%-ға жеткен, яғни 12,6 миллион адам көгілдір отын тұтынып отыр. 2024 жылға арналған бюджет пен “Самұрық-Қазына” қорынан 112,5 млрд теңге бөлініп, 84 жобаны іске асыру жоспарланған. Соның нәтижесінде тағы 71 елді мекен газбен қамтамасыз етіледі.
Дегенмен, газдандырудың нақты құны да маңызды. Осы ретте министр “Әлеуметтік әмиян” жобасын еске салды: Батыс Қазақстан мен Шымкентте 9,4 мың отбасы газға 24%-ға дейін жеңілдікпен қол жеткізген. Жоба тиімділігін көрсетіп, енді бүкіл елге енгізілмек.
Ақкенженов газдың арзан болып қала беруі мүмкін еместігін де атап өтті. Қазір әрбір мың текше метр газға мемлекет тарапынан 10 мың теңгеден аса субсидия төленіп отыр. “Әлеуметтік әмиян” – дәл осы өсім кезінде халықтың осал тобына қолдау құралы.
Министрлік газ тапшылығын шешу үшін жерасты қорларын белсенді игеруге кіріспек. Жалпы әлеуеті 535,5 млрд текше метр болатын 15 жаңа учаске бар. Chevron сынды ірі инвесторлармен әріптестік орнату жоспардың ауқымдылығын көрсетеді.
Газды өндірумен қатар оны өңдеудің де маңызы зор. 2030 жылға дейін Қашаған, Қарашығанақ және Жаңаөзенде төрт жаңа газ өңдеу зауыты салу көзделген. Себебі өңдеу зауыттарысыз газдандыру мен транзит жоспарлары қағаз жүзінде қалуы мүмкін.
Транзит және инфрақұрылым
Қазақстанның солтүстік және шығыс өңірлеріндегі газдандыру мәселесі шешімін әлі тапқан жоқ. Министр бұл мәселені шешудің екі жолын атады:
1. Ресейден газ импорттау (жылына 10 млрд текше метрге дейін), құбыры дайын.
2. "Сарыарқа" газ құбырын жалғастыру арқылы Ақмола мен Шығыс Қазақстанды қамту.
Бұл екі бағыт бір-біріне балама емес, бірін-бірі толықтырады.
Ресейлік газды Қытайға транзиттеу жайы да қозғалды. Ресей қазіргі таңда Моңғолия арқылы жеткізуді қарастырса, Ақкенженов Қазақстан арқылы өтетін жолды неғұрлым тиімді бағыт ретінде атады. Бұл – логистикадан бөлек, саяси келіссөздерді қажет ететін стратегиялық мәселе.
Брифингтегі өткір сұрақтар
Брифинг кезінде журналистер тарапынан бірнеше өткір сұрақ қойылды. Біріншісі – Атырау мұнай өңдеу зауытының ресейлік тарапқа сатылуы туралы қауесет. Министр нақты жауап берді: "Министрлікке бұл жөнінде ресми құжат келіп түспеген".
Жанармай бағасына қатысты сұраққа жауап бере отырып, Ақкенженов бағаның Brent бағасына тікелей тәуелді еместігін айтып, ішкі нарықтағы бағаның үш МӨЗ-дің жұмысымен қалыптасатынын жеткізді.
Жаңартылатын энергия көздері және тариф мәселесі
Қаңтарда іске қосылған "Гиперборея" жел электр станциясы Қарағанды облысын ұлттық ЖЭК картасына енгізді. 2024 жылы баламалы қуат көздері 7,6 млрд кВт/сағ өндірген – бұл жалпы көлемнің 6,43%-ы. 2025 жылдың соңына дейін тағы тоғыз жаңа станция іске қосылады.
Тарифке қатысты да ашық пікір айтылды. Министрдің мәлімдеуінше, желілер мен ЖЭО-лардың тозуы 60%-дан асқан, ал тарифтің көтерілуі жөндеу қорын 44%-ға көбейтіп, қосымша 327 млрд теңге қаражат бөлінген. Соның арқасында биылғы жылыту маусымы үзіліссіз өткен.
Ұлттық қор және әлеуметтік жобалар
"Талдықорған – Үшарал" газ құбыры жобасына қатысты сұрақ та қойылды. "Ұлттық қор – болашақ ұрпақтың ақшасы, неге жұмсалады?" деген сауалға министр: "Бұл – 124 мың адамның өмір сапасын арттыратын инвестиция. Бұл жобаны тек қаржылық тиімділікпен бағалау жеткіліксіз" деп жауап берді.
Қорытынды: стратегия бар
Министрдің сөзі нақты деректер мен нақты мерзімдерге негізделді. Жалпылама уәделер мен сылдыр сөздің орнына – ашықтық пен есеп. Бұрын бытыраңқы көрінген жобалар бүгінде біртұтас жүйеге біріктірілген. Бұл – нақты жоспардың барының дәлелі. Ендігі мақсат – осы жоспарды нақты нәтижеге айналдыру.
