Менің кәсібім

Жас кәсіпкер: «Банкроттықтан сақтану қаржылық сауатқа байланысты»

12.05.2023

5 мин

12

1192

Жас кәсіпкерлерге кеңес беру үшін KERBEZ SULU теріге арналған кореялық, европалық күтім косметикалары және парфюмерия дүкенің иесі Исмағұлова Айгерім Нәсіпбекқызынан сұхбат алған болатынбыз. 6 жыл онлайн сатумен бастап, 2 жыл ресми бизнеспен айнылсып жүрген жас кәсіпкердің пікірін Dauletten.kz сайтынан оқи аласыздар.

Кәсіп бастауға не түрткі болды?

– Кәсіп бастауға түрткі болған басты себеп – бала кезгі арманым. Фильмдерден, атақты selfmade тұлғалардың тарихтарын, жүрген жолдарын көре отырып, «мен де сондай болсам екен» деп әрқашан қызығатынмын. Өзімді де сол кезден бастап, кәсіпкер әйел ретінде көретінмін. Сол арманымның артынан жүріп, Алматы қаласындағы Нархоз университетінде бизнес мағандығында оқуға түстім. Әрі мамандығым болғасын, әрі студент кездегі қаржы тапшылығына байланысты кәсіп бастауды жөн деп санадым. Алғашында онлайн кәсіппен айналыстым, қазіргі күні үлкен дүкенім бар.

Онлайн кәсіптен өз дүкеніңізді ашыпсыз, қандай қиындықтар болды?

– Онлайн кәсіппен 6 жыл бойы айналыстым. Қажетті қаражат жинақтаған соң оффлайн кәсіпке ауысуды жөн көрдім. Дүкен ашудағы қиындықтардың бірі  қаладан ыңғайлы орын табу болды. Оффлайн кәсіп ашуда жаңа кәсіпкерлер жіберетін көп қателік – ол бірден ауқымды орынды жалға алу. Әрине, ол қаржылық тұрғыдан ешқандай мәселе туғызбаса, сол орынға қомақты қаржы салып, ол ақталмаған жағдайда сізге қиындық тудырмаса, тәуекел етіп көруге болады. Ал, несиеге немесе азғантай қаражатпен бастағыңыз келсе, аз аздан кеңейтіп отырған дұрыс. Сондықтан кеңесім, сатудан түскен бір апатадағы сомаңыз жалға алып отырған орныңыздың төлемін толық өтей ала ма? Осы сұрақты қойып барып, кәсібіңіздің орнын таңдаған дұрыс.

Жеке басымда ауыз толтырып айтатындай басқа қиындықтар туындамады. Өйткені жеке дүкенімді ашу үшін 6 жыл бойы дайындалдым, клиенттік базамды жинадым.

Бизнесін енді бастап жатқан жас кәсіпкерлер нені ескеру керек?

– Мен кеңесімді кәсіп бастап кеткендерге емес, енді бастағысы келіп жүрген жастарға айтқым келеді. Ең алдымен бизнеске қатысты білім керек. Жай ғана «мен кәсіпкер болғым келеді, бір нәрсе сатып, ақша тапқым келеді» деген қалауымен бизнес аша алмайсыз. Кәсіп жолына түскіңіз келсе, арнайы біліміңіз, бизнесті қалай бастау керек, қандай тәуекелдерді ескеру керек сияқты сыни ойлай алу маңызды. Саудамен айналысарда нарықтың беріп отырған керемет инструменті – әлеуметтік желілердің қыр-сырын кәсіпкердің өзі меңгеру қажет. Кәсіптің әр саласын өзі түсініп, өзі көрмесе, жай ғана мамандарды жалдап аламын деп ойлау банкроттыққа әкелуі мүмкін. Сондықтан өзіңізге қажетті білімді толық жинап алып, бастаған абзал.

Екінші, кәсіпкердің коммуникация құра алуы, networking қасиетінің болуы. Кебір адамдар жасқаншақ, қорқақ болды, бірақ, кәсіпкер болғысы келетін адамдар пысық, тәуекелшіл болу керек деп есептеймін. Орынды жалға алған кезде де осы қасиеттердің болуы жақсы көмектеседі. Жалға берушімен бір ай немесе үш айға дейін тегін жалдауға келісімшарт жасасуға болады. Қатынас орнатуға қабілет болса, бастаған кәсібіңізді дөңгелетіп алуға жол ашық. Бастысы қорықпай, ойда жүрген кәсіптен бас тартпай, әртүрлі амалдарын қарастырған жөн.

Банкроттан сақтану немесе алдын алу процессі сізде қалай жүреді?

– Банкроттықтты алдын алу процессі әр кәсіпкерде әрқалай жүреді. Себебі ол кәсіптің ауқымына байланысты. Мысалы, біздің жағдайда, банкроттың алдын алу немесе сақтану үшін арнайы қаражының сақталуы. Кәсіпке байланысты болмайтын, алдын ала болжай алмайтын дағдарыс жағдайлары болу мүмкін. мысалы, Covid-19 вирусы тарап, аяқ астынан карантин жариялаған еді. Сол кезде көп кәсіпкерлерге сабақ болды деп ойлаймын. Сондай күтпеген жағдайлардан туатын банкроттықтан сақтану немесе шығу жолдарын қарастырып, жоспар құрдық.

Банкроттық қандай жағдайларда болуы мүмкін?

– Біріншісі, кассалық разрывтың болуы. Оның өзі кәсіпкердің қаржылық сауатының төмендігінен болады немесе қызметкерлерінің қабілетін бағалай алмағанынан, яғни қабілеті төмен қызметкермен жұмыс жасап, оның деңгейін көре алмауынан да болады.

Екіншісі, табиғи апаттар, біз болжай алмайтын оқыс оқиғалар, қауіп қатерлер орын алуы мүмкін. осындай күтпеген жағдайларда банкроттықтан шығып кете алатындай қосымша жоспар, қаражатыңыз міндетті түрде болу керек.

Жас кәсіпкерлерге қандай мотивация бересіз?

– Мен, әсіресе,  орта және шағын кәсіппен айналысып жүрген жас кәсіпкерлерге мотивация бергім келеді. Себебі, кішкентай кәсіп болғанымен, оның болашақта үлкен бизнеске айналу мүмкіндігі бар. Қолды сілтей салмай, көп қаржы әкелмесе де, сіз күткендей нәтиже бермей жатса да, одан бастарта салмай, аз аздан, үздіксіз жұмыс жасай беру керек. Әрине әр кәсіптің өзінің уақыты болады. Белгілі бір уақыттың ішінде аз болса да, пайда түсіп отырса, әрмен қарай жұмыс жасай беруге болады. Ал, керісінше шығыныңызды ақтамай, бизнес кері кетіп жатса, онда бастарту керек болады. Бұл қалыпты жағдай, жәй ғана басқа кәсіпті көріп немесе басқа нишаларды қозғасаңыз болады. Көп кәсіпкер әйелдерді білемін. Бір істе жолы болмаса, екіншісін бастап табысты болып кетіп жатқан жағдайлар да кездеседі. Сондықтан, алға дегім келеді, білімді арттыра отырып, ниетті түзей отырып, әрмен қарай жұмыс жасасаңыз нәтиже де көп күттірмейді.